Koyun otlattığı Çatalhöyük’ün kitabını yazdı

Konyalı 54 yaşındaki Sadrettin Dural'ın 9 bin yıllık yerleşim yeri Çatalhöyük'le ilgili 2007 yılında yazdığı 'Protecting Çatalhöyük' kitabı, Binghamton Üniversitesi Antropoloji Bölümü'nde yardımcı ders kitabı olarak okutuldu.

İKİNCİ KİTABINI DA ÇIKARDI

Otomobilini satıp, kredi çeken Dural, çocuk yaÅŸlarda üzerinde koyun otlattığı ve kazı çalışmaları sırasında bekçiliÄŸini yaptığı Çatalhöyük'le ilgili ikinci kitabını çıkardı. Çumra Ä°lçesi Küçükköy Mahallesi'nde doÄŸup, büyüyen ilkokul mezunu Dural, bir süre taksi ÅŸoförlüğü yaptıktan sonra köyündeki Çatalhöyük Neolitik kentinde, 24 yıl önce ören yeri bekçiliÄŸine baÅŸladı. Burada tanıştığı Kazı BaÅŸkanı Prof. Dr. Ian Hodder'dan tercüman eÅŸliÄŸinde, 52 saat Çatalhöyük'le ilgili kurs alan Dural, Neolitik insanları ve Çatalhöyük'teki çalışmaları ören yeri bekçisinin gözünden anlatacağı bir kitap yazmaya karar verdi.

YARDIMCI DERS KÄ°TABI OLARAK KULLANILIYOR

Dural'ın 'Protecting Çatalhöyük' (Çatalhöyük'ün Bekçisi) adıyla yazdığı kitap, kazı başkanı Prof. Dr. Hodder aracılığıyla 9 yıl önce ABD'nin Chicago kentinde İngilizce basıldı. Kitabı inceleyen Amerikalı akademisyenler, Binghamton Üniversitesi Antropoloji Bölümü'nde yardımcı ders kitabı olarak okutmaya başladı.

"TAKSİ ŞOFÖRÜYKEN İNSANLARDAN NEFRET ETTİM"

Çocukluk yıllarında üzerinde koyun otlattığı Çatalhöyük'te kazı çalışmaları başladıktan sonra bekçilik de yapmaya başladığını anlatan Dural, taksi şoförlüğü yaptığı dönemlerde, insanlardan adeta nefret etmeye başladığını ve ıssız bir yerde yaşamayı bile düşündüğünü söyledi.

PROFESÖRDEN 52 SAAT DERS ALDI

Çatalhöyük'te çalışmaya baÅŸladığı andan itibaren hayata bakış acısının deÄŸiÅŸtiÄŸini belirten 54 yaşındaki Dural, ÅŸunları söyledi: ''Burada çalışmaya baÅŸladıktan sonra, etrafına ışık saçan kötülük bilmeyen insanlar olduÄŸunu gördüm. KeÅŸke ben de zamanında eÄŸitimimi tamamlasaydım diye düşünmeye baÅŸladım. Ama yaşım geçmiÅŸ, evlenmiÅŸim, çocuklarım vardı ve okuma ÅŸansım yoktu. Çatalhöyük'e gelen insanlarla kendimi yetiÅŸtireyim diye emek sarf etmeye baÅŸladım. Zaman içerisinde bu insanlar benim yetiÅŸmeme katkıda bulunuyordu, ama ben bu insanlara hiçbir ÅŸey yapamıyordum. Ben de Çatalhöyük hakkında bu insanlara bilgi verirsem en azından vefa borcumu ödemiÅŸ olurum dedim. Çatalhöyük hakkında bilgi topluyordum. Kazı baÅŸkanı Prof. Dr. Ian Hodder, 'Bu böyle olmaz. Ben sana Çatalhöyük'ü öğreteyim ve sen bilinçli anlat' dedi. 1997 yıllarında tercümanıyla bana 52 saat ders verdi. Bu dersi alınca Çatalhöyük'e bakış açım çok deÄŸiÅŸti. Çocukken üzerinde hayvan otlattığım Çatalhöyük'ün altında ne büyük hazine varmış farkında deÄŸilmiÅŸiz. Kısacası ben Çatalhöyük'e aşık oldum."

KÄ°TABIN SATIÅžI SÃœRÃœYOR

Çatalhöyük'te gözlemlediklerini Prof. Dr. Hodder yardımıyla kitap haline getiren Dural, höyüğü ziyarete gelenlerin kazı görevlilerinden bilgi aldığını ve kendisinden bilgi almak isteyen olmadığı için de bunu büyük bir eksiklik olarak hissettiÄŸini söyledi. Dural, "2007'de kitabım basıldı. Kitapta Çatalhöyük'deki arkeolojik kazılar, kazılar sırasında yaÅŸanan sorunlar, hayatımdan kesitler ve bekçilik yaptığım sırada yaÅŸadığım sorunları ve güzelleri anlattım. ABD California'da Binghamton Ãœniversitesi'nde yardımcı ders kitabı olarak okutuluyor. Halen dünya çapında ünlü internet sitelerinde de kitabın satışı sürüyor'' diye konuÅŸtu. Kitabı yazdıktan sonra yurt dışından gelen ziyaretçilerin kendisinden de bilgi almaya çalıştığını belirten Dural, ''Bana gelip 'hocam' diye hitap edip bilgi alıyorlardı. Ben sıradan bir bekçiydim ama bu beni mutlu etti." dedi.

İKİNCİ KİTABINI TÜRKÇE YAZDI

Ä°lk kitabının yayın hakkı, basımevine ait olduÄŸu için Türkçe basımın yapılamadığını dile getiren Dural, yoÄŸun ilgi nedeniyle ikinci kitabını da Türkçe yazdığını söyledi. Dural, "Ä°lk kitabım Ä°ngilizce olduÄŸu için çevremden neden Türkçe kitabım yok diye eleÅŸtirildim. Bu eleÅŸtiriler beni üzmüştü. Çünkü, Çatalhöyük'te ilkokul mezunu bekçi bir adamın kitabı Amerika'da basılacak ve kitap olarak okutulacak. Ben bunun sevinciyle olumsuz bir ÅŸey düşünmemiÅŸtim. Ancak eleÅŸtiriler üzerinde kendi hayatımdan da alıntılar yaparak, ikinci kitabımı yazdım ve o kitapta Çatalhöyük'te yaÅŸamış bir çocuÄŸu ele aldım. Ian Hodder'in bana vermiÅŸ olduÄŸu ve burada edindiÄŸim bilgiler ışığında bir öykü yazdım." diye konuÅŸtu.

BAKANLIK DESTEK VERMEDÄ°

Ä°kinci kitabını bastırmak için Kültür ve Turizm Bakanlığı'na teÅŸvik baÅŸvurusunda bulunduÄŸunu; ancak olumsuz yanıt aldığını söyleyen Dural, ilk olarak bankadan 27 bin lira kredi çektiÄŸini anlattı. Paranın yetersiz kaldığını, ikinci kredi baÅŸvurusundan da olumsuz yanıt alınca 22 bin liraya otomobilini sattığını söyleyen Dural, "Arabamı sattım ve '9000 bin yıl önce Çatalhöyük'te yaÅŸam' adlı kitabım okuyucularla buluÅŸtu." dedi.

'SEN KÄ°MSÄ°N KÄ° KÄ°TAP YAZACAKSIN'

Çevresindeki bazı kiÅŸilerin, kendisiyle dalga geçtiÄŸini kaydeden Dural, "Ä°lk kitabımı yazarken bana 'Sen kimsin kitap yazacaksın? O kitabı profesörler yazar. Senin kitabını kimse okumaz' gibi tepkiler beni üzdü. Hatta ilk kitabıma 1 ay kadar ara verdim ve yazmaktan vazgeçtim. Ama kazı ekibindeki arkadaÅŸlar ÅŸunu söylediler, 'Bu kitabı beyin yazar, diploma yazmaz. Sen bunu yazarsın' diye bana destek oldular." diye konuÅŸtu. Ä°lkokul mezun olan Sadrettin Dural, "Bizim köyde pek kız çocuklarını okumasına sıcak bakmazlardı. Ben de sıcak bakmıyordum. Çünkü atamdan öyle görmüştüm, böyle gidecek diyordum. Fakat Çatalhöyük'te iÅŸe baÅŸlayınca, o eÄŸitimli insanlarla tanışınca kızımı da oÄŸlumu da okuttum. Ben okumadığım için çok üzülmüştüm. Aynı acıyı onlar yaÅŸamasın dedim. Kızım tarih öğretmeni oldu. OÄŸlu ise mali müşavir oldu. Onlar da benim onur kaynağım oldu."dedi.

ŞİMDİ KAFETERYA İŞLETİYOR

Bekçilikten emekli olduÄŸunu da belirten Dural, artık Çatalhöyük karşısında küçük bir market ve kafeterya iÅŸletttiÄŸini sözlerine ekledi. Konya'nın Çumra Ä°lçesi'nde, 14 hektarlık alanda oluÅŸan Neolitik yerleÅŸim yeri Çatalhöyük, 2012 yılında UNESCO'nun Dünya Miras Listesi'nde yer aldı. Çatalhöyük, insanlığın geliÅŸiminde önemli bir evre olan yerleÅŸik toplumsal hayata geçiÅŸle birlikte tarımın baÅŸlangıcı ve avcılık gibi önemli sosyal deÄŸiÅŸim ve geliÅŸmelere tanıklık etti. Neolitik 18 yerleÅŸim katmanından oluÅŸan ve söz konusu katmanlarda, sosyal örgütlenmeyi ve yerleÅŸik hayata geçiÅŸi simgeleyen duvar resimleri, rölyefler, heykeller ve diÄŸer sanatsal öğeler yer alıyor.